Het MARCH-protocol is een gestructureerde aanpak voor traumazorg, gericht op het snel behandelen van levensbedreigende verwondingen. Het omvat vijf stappen: Ernstige bloedingen, Luchtweg, Ademhaling, Bloedsomloop en Hoofdletsel & Onderkoeling, waarbij elke stap prioriteit geeft aan de meest urgente bedreigingen voor het leven.
Het MARCH-protocol is een van de meest effectieve methodes voor traumazorg in prehospitale situaties. Het wordt wereldwijd gebruikt door hulpdiensten, militaire eenheden en eerstehulpverleners om levensbedreigende verwondingen snel en efficiënt te behandelen. Maar wat houdt het MARCH-protocol precies in, en hoe pas je het toe in noodsituaties? In deze uitgebreide gids nemen we je stap voor stap mee door het protocol en geven we je de beste technieken om slachtoffers de grootste kans op overleving te bieden.
Wat is het MARCH-protocol?
Het MARCH-protocol is een gestructureerde benadering van traumazorg, ontworpen om hulpverleners te helpen bij het prioriteren van levensreddende handelingen. MARCH staat voor:
- Massive Hemorrhage (Ernstige bloedingen)
- Airway (Luchtweg)
- Respiration (Ademhaling)
- Circulation (Bloedsomloop)
- Head Injury & Hypothermia (Hoofdletsel en onderkoeling)
Het protocol volgt een hiërarchische volgorde, waarbij de meest directe levensbedreigingen als eerste worden aangepakt.
Microlearning
Als je op zoek bent naar een snelle samenvatting verwijzen we je graag naar onze MARCH micro learning:
M - Massive Hemorrhage (Ernstige Bloedingen)
Waarom is het belangrijk?
Bloedverlies is een van de belangrijkste oorzaken van sterfte in prehospitale traumazorg. Zonder snelle behandeling kan een slachtoffer binnen enkele minuten overlijden door verbloeding.
Waarop letten?
- Spuitend of pulserend bloed (arteriële bloeding)
- Grote plas bloed op de grond of doordrenkte kleding
- Bleke, klamme huid en snelle, zwakke pols (shock)
Wat te doen?
- Gebruik een tourniquet bij bloeding aan een ledemaat. Plaats deze 5-7 cm boven de wond, trek strak aan tot het bloeden stopt.
- Wound packing bij diepe wonden in de lies, oksel of nek. Gebruik hemostatisch gaas zoals Combat Gauze en oefen minimaal 3 minuten druk uit.
- Drukverband aanleggen bij minder ernstige bloedingen die niet met een tourniquet kunnen worden gestopt.
A - Airway (Luchtweg)
Waarom is het belangrijk?
Een geblokkeerde luchtweg kan binnen minuten tot verstikking leiden. Dit kan gebeuren door bloed, braaksel of een terugvallende tong bij bewusteloze slachtoffers.
Waarop letten?
- Snurken, gorgelen of afwezigheid van hoorbare ademhaling
- Blauwe lippen of bleek gezicht
- Bewusteloosheid zonder ademhaling
Wat te doen?
- Kaaklift (Jaw Thrust) of kinlift (Chin Lift) om de luchtweg te openen.
- Nasopharyngeale luchtweg (NPA) of Oropharyngeale luchtweg (OPA) inbrengen bij bewusteloze patiënten.
- Afzuigen (suction) als er bloed of braaksel in de mond zit.
R - Respiration (Ademhaling en Borstkasverwondingen)
Waarom is het belangrijk?
Borstkasverwondingen, zoals een klaplong (pneumothorax), kunnen de ademhaling ernstig belemmeren. Een spanningspneumothorax kan fataal zijn als deze niet snel wordt behandeld.
Waarop letten?
- Zuigende borstwonden
- Onregelmatige of afwezige ademhaling
- Asymmetrische borstkasbeweging
Wat te doen?
- Ventielverband (Vented Chest Seal) aanbrengen op zuigende borstwonden om lucht uit de borstkas te laten ontsnappen.
- Naalddecompressie (voor medisch geschoolde professionals) bij een spanningspneumothorax. Plaats een 14G-naald in de 2e intercostale ruimte midclaviculair of 5e intercostale ruimte midaxillair.
C - Circulation (Bloedsomloop en Shock)
Waarom is het belangrijk?
Shock door bloedverlies kan leiden tot orgaanfalen en overlijden. Het lichaam heeft zuurstofrijk bloed nodig om te overleven.
Waarop letten?
- Bleke huid en zweten
- Snelle, zwakke of afwezige pols
- Lage bloeddruk, verwardheid
Wat te doen?
- Stop alle bloedingen zoals beschreven bij stap M.
- Plat leggen met benen omhoog (indien geen hoofdletsel aanwezig is).
- Patiënt warm houden met een isolatiedeken.
H - Head Injury & Hypothermia (Hoofdletsel en Onderkoeling)
Waarom is het belangrijk?
Hoofdletsel kan leiden tot hersenschade en bewustzijnsverlies. Onderkoeling verergert shock en bloedverlies.
Waarop letten?
- Ongelijke pupillen of vertraagde reactie op licht
- Bewusteloosheid of verwardheid
- Rillen of een koude huid
Wat te doen?
- Neurologische status controleren (AVPU-methode).
- Hoofd niet plat leggen bij hersenletsel.
- Patiënt warm houden met dekens en kleding.
Bronnen
Tactical Combat Casualty Care (TCCC) Guidelines https://learning-media.allogy.com/api/v1/pdf/402c4802-731e-4bb2-8fae-24509e580896/contents