Drukpunten zijn belangrijke technieken om arteriële bloedingen tijdelijk te stoppen door druk uit te oefenen op specifieke plekken op het lichaam. Ze zijn levensreddend in acute situaties, maar vereisen oefening en zijn geen vervanging voor professionele medische zorg. Gebruik altijd je lichaamsgewicht en combineer met directe druk voor effectiviteit.
Wanneer je te maken hebt met een ernstige bloeding en je hebt geen tourniquet of hemostatisch gaas bij de hand, dan heb je nog één krachtig wapen: drukpunten. Simpel, direct en vaak levensreddend. In deze blog leggen we je uit wat drukpunten zijn, waar je ze vindt op het lichaam en hoe je ze gebruikt in acute situaties.
Stap één bij grote bloedingen is altijd handmatig afdrukken, een drukpunt kan dus (ook bij jezelf) handig zijn om te kennen.
Wat zijn drukpunten?
Een drukpunt is een plek op het lichaam waar een slagader dicht bij het bot en dicht aan de huidoppervlakte loopt. Door op die plek druk uit te oefenen, kun je tijdelijk de bloedtoevoer richting de wond verminderen of stoppen.
Het is dus een tijdelijke maatregel die je gebruikt om de bloeding te controleren tot je betere hulpmiddelen hebt (zoals een tourniquet, hemostatisch gaas of wonddrukverband). Vooral handig in situaties waar hulp op zich laat wachten of je geïmproviseerde eerste hulp moet verlenen.
Wanneer gebruik je drukpunten?
Drukpunten worden met name gebruikt bij:
- Arteriële bloedingen aan armen of benen waarbij directe druk of tourniquet nog niet werkt
- Junctionele bloedingen waarbij een tourniquet niet mogelijk is (zoals lies of oksel)
- Tijd winnen bij meerdere slachtoffers of tekort aan materiaal, laat omstanders of slachtoffers zelf afdrukken.
Let op: drukpunten werken alleen bij slagaderlijke bloedingen en zijn tijdelijk. Het is geen definitieve oplossing, maar kan levensreddend zijn in de eerste minuten.
Zelfs als aan deze voorwaarden wordt voldaan, lukt het niet altijd om met een drukpunt de bloeding te stoppen. Dit komt doordat er ook sprake kan zijn van bloedingen uit aders, en grote wonden vaak meerdere beschadigde bloedvaten hebben. Daarnaast worden sommige lichaamsdelen door verschillende slagaders van bloed voorzien, waarvan niet alle van buitenaf bereikbaar zijn.
De belangrijkste drukpunten in het lichaam bij grote bloedingen
Hieronder een overzicht van de meest gebruikte drukpunten. Onthoud: druk altijd tussen de wond en het hart in.
- Bovenarm (arteria brachialis)
- Locatie: Binnenzijde bovenarm, tussen biceps en triceps
- Wanneer: Bloedingen aan de onderarm of hand
- Techniek: Duw met vingers of duim tegen het bot, arm omhoog houden indien mogelijk
2. Lies (arteria femoralis)
- Locatie: Binnenzijde lies, vlak naast het schaambeen
- Wanneer: Bloedingen aan het been (bovenbeen, onderbeen, voet)
- Techniek: Gebruik volle lichaamsgewicht of knie om druk te zetten
3. Nek (arteria subclavia)
- Locatie: Zijkant van de hals, net onder de kaaklijn
- Wanneer: Ernstige bloeding aan de hals of gezicht
- Techniek: Paats de duim aan de bovenkant achter het sleutelbeen en de vingers achter de monnikskapspier. Duw de duim in de richting van de benen, waardoor de arteria subclavia wordt afgedrukt op de ribben.
Praktische tips bij gebruik van drukpunten
- Gebruik je lichaamsgewicht: Vingers zijn vaak niet genoeg, vooral bij de lies – ga er (letterlijk) bovenop zitten of gebruik je knie.
- Blijf controleren: Wordt de bloeding minder of stopt hij? Dan zit je goed. Zo niet? Verplaats of pas meer druk toe.
- Combineer met directe druk: Laat een collega directe druk geven op de wond terwijl jij het drukpunt gebruikt.
- Maak gebruik van hulpmiddelen: Denk aan een knuppel of stok om op het drukpunt extra kracht te zetten als je moe wordt.
Hoe lang kun je een drukpunt gebruiken?
Zolang als nodig, maar besef: het is vermoeiend en geen vervanging voor tourniquets of geavanceerde wondzorg. Gebruik het dus vooral als brug naar betere zorg.
Idealiter wissel je af of gebruik je iets om druk mee te fixeren (bijvoorbeeld een stuk hout met verband om mee te klemmen). Als je geen alternatief hebt, moet je doorbijten tot professionele hulp er is.
Wat je vooral NIET moet doen
❌ Geen drukpunt aan twee kanten van de hals tegelijk – dan knijp je alles af. Levensgevaarlijk.
❌ Geen drukpunt toepassen bij veneuze bloedingen – het effect is dan minimaal
❌ Niet vergeten: het is tijdelijk. Zorg dat je een definitieve oplossing regelt.
Drukpunten trainen? Oefen met scenario’s
Drukpunten leer je niet uit een boekje. Oefen het met realistische scenario’s:
- Gebruik een trainingspop of collega
- Werk met tijdsdruk en stress
- Combineer met andere technieken (MARCH, wound packing)
Zo leer je sneller, efficiënter en kun je écht het verschil maken in een noodsituatie. We kunnen de training van 
Conclusie
Drukpunten zijn simpel, krachtig en kunnen levens redden – zeker in situaties waarin je moet improviseren. Ze vragen wel oefening, kracht en doorzettingsvermogen. Geen fancy gadgets, gewoon ouderwets handwerk.
Zorg dat jij (en je team) weet waar ze zitten, hoe je ze toepast en wanneer je ze moet gebruiken. Daarmee win je tijd. En soms is dat precies wat iemand nodig heeft om het te overleven.
Meer leren?
Bij ThisLine helpen we geüniformeerden met praktische kennis via microlearnings, blogs, podcasts en vakgroepen. Geen geneuzel, gewoon doen wat werkt. Dit artikel is geschreven en bedoeld als context voor onze grote bloedingen microlearning.
